نصاب تعلیمی مکاتب؛ از فقر محتوایی تا تلاش اصلاحی وزارت معارف
وزارت معارف روز دوشنبه، بیستم عقرب، یک نشست سه روزه را به منظور اصلاح و بهبود کیفیت نصاب تعلیمی مکاتب در کابل دایر کرد. قرار است در این نشست سه روزه استادان، جامعه مدنی، والدین، روان‌شناسان و متخصصان حوزه آموزش و پرورش روی کیفیت نصاب تعلیمی مکاتب بحث و گفت‌وگو کرده و از تجربیات و پیش‌رفت‌های سایر کشورها در عرصه معارف، در نصاب تعلیمی جدید استفاده کنند.
مرجان متین، معین انکشاف نصاب و تربیه معلم وزارت معارف، روز دوشنبه، بیستم عقرب، در نشستی زیر نام «نشست مشورتی در مورد چارچوب نصاب تعلیمی قابلیت‌محور» گفت که هدف از برگزاری این نشست مشورتی، بلند‌بردن کیفیت و معیاری‌سازی نصاب تعلیمی وزارت معارف است. او گفت که این نشست برای سه روز ادامه دارد و قرار است با متخصصان آموزش و پرورش، استادان، فعالان مدنی و متخصصان خارجی بحث و مشورت شود تا وزارت معارف با استفاده از تجربیات آن‌ها به هدف اساسی‌اش که اصلاح نصاب تعلیمی است، دست یابد.
آقای دانش پیشنهاد کرد که برای تهیه نصاب جدید از ادبیات فاخر، ماده‌های قانون اساسی و هم‌چنین از تجربیات کشورهای اسلامی و غیر‌اسلامی که در عرصه تعلیم و تربیت الگو هستند، استفاده شود.
خانم متین تصریح کرد که وزارت معارف پیش از این نیز نشست‌های مشورتی را به منظور بررسی و شناسایی نقاط قوت و ضعف نصاب تعلیمی دایر کرده است. به گفته او در نتیجه این نشست‌ها مشکلاتی چون غیرکاربردی بودن مواد درسی، حجیم بودن کتاب‌های درسی، به‌روز نبودن محتوای مواد درسی و اشتباهات املایی شناسایی شده است.
پیش از این شماری از دانش‌آموزان از پایین بودن کیفیت مواد درسی از لحاظ محتوا و نوشتاری شاکی بودند. این دانش‌آموزان از وزارت معارف خواسته بودند که نصاب تعلیمی مکاتب را بازنگری کند.
معین انکشاف نصاب و تربیه معلم وزارت معارف خاطر‌نشان ساخت که این وزارت برای رفع این مشکلات، نصاب تعلیمی کشورهای فنلند، کانادا، آلمان، سویس، استرالیا، نیوزلند، سنگاپور، مالزیا، مصر، اردن، عربستان، ایران، پاکستان و هند را مطالعه و بررسی کرده و قرار است از تجربیات این کشورها در انکشاف نصاب جدید با توجه به شرایط افغانستان استفاده شود. خانم متین تصریح کرد که کتاب‌ها براساس نصاب جدید، با‌کیفیت خواهد بود و سبب تحول و تغییر در پروسه یادگیری دانش‌آموزان خواهد شد.
با این حال خانم متین خاطر‌نشان ساخت که نصاب جدید تعلیمی «قابلیت‌محور» است و در چارچوب این نصاب، دانش‌آموزان قابلیت مدیریت خودی، تفکر منتقدانه، ابتکار و نوآوری، حل مسأله و مفاهمه را می‌آموزند. او پشنهاد کرد که برای تطبیق این نصاب، از ظرفیت‌های جامعه مدنی، مکاتب خصوصی و متخصصان تعلیم و ترتیب، روان‌شناسان و جامعه‌شناسان استفاده شود.
در همین حال، سرور دانش، معاون دوم ریاست جمهوری، از پایین بودن کیفیت نصاب تعلیمی مکاتب ابراز نگرانی کرد. او گفت، به‌رغم این‌که کشور در سال‌های اخیر در زمینه تعلیم و تربیت رشد و پیش‌رفت قابل ملاحظه‌ای داشته، اما با آن هم وزارت معارف از نگاه کیفی در وضعیت مناسب قرار ندارد. آقای دانش با اشاره به گزارش ۱۳۹۶ بانک جهانی از وضعیت معارف گفت: «یک تحقیق بانک جهانی در سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که شاگردان صنف چهارم مکتب‌های دولتی به طور متوسط تنها ۳۰ درصد سوالات ارزیابی مضمون‌های پشتو و دری را درست جواب دادند و کم‌تر از ۱۵ فی‌صد می‌توانستند که مفهوم یک پاراگراف ساده را درک کنند. براساس این ارزیابی ۶۵ درصد این شاگردان به اهداف صنف اول دست یافته‌اند.» او گفت که این گزارش از عمق یک چالش بزرگ آموزشی خبر می‌دهد که خطرناک و هشدار‌دهنده است.
آقای دانش در ادامه گفت که مشاهدات شخصی او نیز بیان‌گر آن است که سطح سواد و فهم فارغان دوره ثانوی کشور، به اندازه فارغان دوره ابتدایی کشورهای همسایه هم نیست. هم‌چنان او تصریح کرد که فارغان دوره ثانوی سایر کشورها، بیش‌تر از فارغان دوره لیسانس کشور، معلومات و سواد دارند.
با این حال آقای دانش با استقبال از اصلاح نصاب تعلیمی مکاتب گفت که در نصاب تعلیمی جدید باید روی محتوا و ادبیات نوشتاری کتاب‌ها تمرکز شود. او گفت علی‌رغم این‌که افغانستان مهد ادبیات فاخر بوده است، اما ادبیاتی که در نصاب‌های تعلیمی کار گرفته شده، پیچیده و غیر‌معیاری است.
نصاب تعلیمی جدید باید تضادها و اندیشه‌های افراطی را ریشه‌کن کند
از سوی دیگر، معاون دوم رییس جمهور تضادهای ناشی از نفرت‌پراگنی، تعصبات قومی، مذهبی و لیسانی و هم‌چنان وجود ایدولوژی‌های چپ و افراطی را به عنوان چالش اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در کشور یاد کرد. او گفت که این چالش‌ها به وحدت ملی و هم‌چنان دوام جنگ و خشونت‌ها در کشور دامن زده است. از این رو آقای دانش تأکید کرد که نصاب تعلیمی جدید باید بتواند این تضادها را رفع و ریشه‌کن کند.
آقای دانش ابراز داشت، با توجه به این‌که افغانستان یک جامعه چند‌قومی، مذهبی و فرهنگی است، باید نصاب جدید بتواند نقطه وصل و وحدت میان این اقوام باشد. او گفت: «ما باید در جامعه چند‌قومی، مذهبی و فرهنگی رویه هم‌گرایی، هم‌پذیری و اندیشه تساهل‌مداری را آموزش دهیم و از تنوع و تکثر خود یک نقطه قوت و یک ظرفیت بلند ملی و قوت پویا بسازیم.»
در همین حال، محمدمیرویس بلخی، سرپرست وزارت معارف، تأیید کرد که نصاب تعلیمی از کیفیت خوبی برخوردار نیست. آقای بلخی بیان داشت که به دلیل پایین بودن کیفیت نصاب تعلیمی، این وزارت به هدفی که می‌بایست برسد، نرسیده است. آقای بلخی افزود که وزارت معارف تمامی مشکلات در بخش نصاب تعلیمی را شناسایی کرده و برای رفع این مشکلات در تلاش است تا نصاب تعلیمی مکاتب را اصلاح کند.
منبع: ۸صبح